سیستم پرورش لاین

پرورش لاین شکلی از پرورش خویشاوندی است که درآن سعی به تمرکز توارث یک جد یا یک لاین از اجداد در افراد لاین می شود. این جد مورد نظر اغلب حیوان نر است تا حیوان ماده چون حیوان نر نسبت به حیوان ماده تعداد نتاج بیشتری تولید می کند.و این امر فرصت بیشتری را برای آزمون شایستگی جد مورد نظر به وسیله آزمون نتاج فراهم می آورد .

چنانجه گله ای دارای حیوان نر بسیار ارزشمند باشد مشارکت آن حیوان در بهبود گله (از طریق آمیزش غیر خویشاوندی ) در نتاج وی و احتمالا در نسل بعد هم وجود خواهد داشت لیکن به دلیل تفرق خصوصیات افراد در هر نسل ، طی نسلهای بعدی مشارکت تا حدودی از هم پاشیده و تقلیل می یابد که هیچ یک از فرزندان مشابه وی نخواهند بود.بنابراین با بهره گیری از یک سیستم خویش آمیزی خاص میتوان تفرق صفات یک حیوان نر بسیار عالی را تا حدود ی خنثی نمود و رابطه خویشاوندی فرزندان نسل بعد را با همان حیوان نر در سطح قابل قبولی حفظ کرد. این سیستم آمیزشی خاص به پرورش لاین مشهور است و معمولا حیوانات یک لاین را با نام پایه گذار آن یعنی حیوان نر برتر اولیه می شناسند.

مقایسه پرورش خویشاوندی با پرورش لاین

پرورش خویشاوندی سیستم آمیزشی است که نتاج به وسیله والدینی تولید می شوند که نسبت به میانگین افراد گله خود از خویشاوندی بیشتری برخوردارند. این تعریف برای پرورش لاین نیز بکار میرودچون پرورش لاین شکل ویژه ای از پرورش خویشاوندی است اما در پرورش لاین خویشاوندی افراد نسبت به یک جد بخصوص حفظ می شود. پرورش خویشاوندی بر خلاف پرورش لاین سیستم آمیزشی است که در آن والدین خویشاوند آمیزش می کنند بدون اینکه سعی ویژه ای برای افزایش خویشاوندی نتاج نسبت به یکی از اجداد بخصوص در شجره صورت گیرد.

اثرات ژنتیکی پرورش لاین همانند اثرات پرورش  خویشاوندی است بنابراین پرورش لاین جفت ژنهای هتروزیگوت یک جد را در نتاج همخونش هموزیگوت تر می کند. به علاوه پرورش لاین این احتمال را که نتاج هم لاین دارای ژنهای مشابه با جدی باشند که پرورش لاین در جهت آن اعمال می گردد افزایش می دهد.اگر این جد دارای ژنهای مطلوب زیادی باشد به احتمال زیاد نتاجش نیز مشابه این ژنهای مطلوب راخواهند داشت. اگر جد ژنهای مغلوب زیان آوری را به شکل هتروزیگوت دارا باشد به احتمال زیاد نتاجش نیز آن ژنها را دارا خواهند بود.

پرورش لاین باعث می شود که برخی از ژنهای مغلوب در بعضی از نتاج ،بصورت هموزیگوت در کنار هم قرار گیرند این امر برای تاکید اهمیت پرورش لاین نسبت به جدی بکار میرود که از لحاظ ژنتیکی برتر بوده و حامل حداقل ژنهای مغلوب زیان آور می باشد.

اغلب اصلاح گرها پرورش لاین را نسبت به پرورش خویشاوندی ترجیح می دهند چرا که پرورش لاین به شدت پرورش خویشاوندی نیست . وقتی سیستم پرورش لاین بکار میرود توارث حقیقی افراد برجسته در شجره متراکم می شود. بطور کلی وقتی پرورش لاین اعمال می شود پدری با دخترهای خودش آمیزش نمی کند ولی آمیزش برادران و خواهران ناتنی در میان نتاج این پدر صورت می گیرد. شاید این بدان دلیل است که اصلاح گر می خواهد از همخونی شدید اجتناب کرده یا اینکه هنوز توان برتر جد مورد نظر را تشخیص نداده است.

موارد استفاده از سیستم آمیزشی پرورش لاین

سیستم پرورش لاین باید فقط در یک جمعیت نژاد خالص که دارای درجه بالائی از برتری هستند  بکار روداستفاده از آن هنگامی است که بعضی از افراد واقعا برجسته شناسایی و بوسیله آزمون نتاج امتحان شده باشند . پرورش لاین همچون سایر سیستم های پرورشی مبتنی بر خویش آمیزی فقط بایستی در مواردی مورد استفاده قرار گیرد که دلایل کافی برای ضرورت انجام آن باشد . این سیستم پرورش موجب تثبیت برخی خصوصیات و مانع از توزیع نا مطلوب ژنها در کل جامعه می شود. تصمیم برای جمع آوری ژنها در فرزندان یک حیوان خاص فقط هنگاهی قابل توجیه است که آن حیوان ویژگیهای بی نظیری را منطبق با اهداف اصلاح گر در لاین خود نشان دهد.

مزیت پرورش لاین

مهمترین مزیت پرورش لاین این است که امکان حفظ درجات بالاتری از خویشاوندی با یک جد ارزشمند را برای چندین نسل فراهم می نماید . اعتقاد عموم بر این است که در پرورش لاین به نوعی آمیزشهای خویشاوندی در سطح ملایم انجام می گیرد و این خود مزیت دیگری برای این روش است.با این وجود موضوع فوق دقیقا صحیح نیست جهت حفظ خویشاوندی با پایه گذار لاین در سطح 50 درصد برای هر نسل افراد آمیزش کرده حتما  بایستی دارای همین خویشاوندی با جد اولیه باشند.       رضا سید شریفی                        مقاله چاپ شده در نشریه دنیای کشت و صنعت

لیست کل یادداشت های این وبلاگ

نگاهی به تاثیر متقابل مکانیزاسیون در خاک ورزی
اثرات متقابل ژنتیک و محیط
سیستم پرورش لاین
گپی با دوستان گرامی